Choroba autoimmunologiczna w postaci zespołu Sjögrena dotyka około 2-3% populacji osób dorosłych. Jest to schorzenie zwane również zespołem suchości gruczołów łzowych i ślinianek, których nieprawidłowe funkcjonowanie prowadzi między innymi do podrażnień, wysuszenia spojówek czy też zbytniej czułości narządu wzroku na wiatr, a także do trudności w połykaniu bądź mówieniu. Czym dokładnie jest zespół Sjögrena, jakie są jego sposoby leczenia? O tym dowiesz się z dalszej części artykułu.
Zespół Sjögrena co to jest?
Otóż zgodnie z informacją zawartą we wstępie jest to choroba o podłożu autoimmunologicznym. Oznacza to, że w jej przebiegu dochodzi do wytworzenia w organizmie autoprzeciwciał, które atakują zdrowe komórki, tkanki i narządy, zaburzając ich prawidłowe funkcjonowanie i działając na szkodę całego organizmu.
W przypadku zespołu Sjögrena mowa o autoprzeciwciałach, które prowadzą do uszkodzenia gruczołów ślinowych i łzowych, zaburzając ich funkcje, co skutkuje brakiem śliny i łez, a więc nienaturalną suchością błon śluzowych.
Wyróżnia się dwa rodzaje zespołu Sjögrena:
- pierwotny – schorzenie będące wynikiem samoistnego procesu;
- wtórny – choroba towarzysząca innym zaburzeniom immunologicznym (np. reumatoidalnemu zapaleniu stawów).
Warto również dodać, że prawdopodobieństwo rozwoju zespołu suchości mogą zwiększyć nie tylko inne choroby autoimmunologiczne, ale także wiek i płeć. Na zespół Sjögrena są najbardziej narażone kobiety (10 razy bardziej niż mężczyźni) powyżej 40. roku życia. Niemniej jednak choroba ta może rozwinąć się również u młodszych osób, także u dzieci.
Zespół Sjögrena objawy
Chorzy borykający się z zespołem Sjögrena skarżą się przede wszystkim na suchość gruczołów łzowych i ślinianek, manifestującą się z kolei:
- wysuszonymi spojówkami,
- zaczerwieniem i pieczeniem oczu;
- zwiększoną czułością narządu wzroku na wiatr;
- trudnościami w przeżuwaniu i połykaniu czy smakowaniu pokarmów;
- problemami z mówieniem;
- suchością w pochwie, utrudniającą współżycie oraz powodującą dyskomfort i dolegliwości bólowe podczas stosunków.
Omawiając symptomy zespołu Sjögrena należy również wspomnieć o objawach niezwiązanymi z suchością oczu czy jamy ustnej. Powstały w wyniku choroby proces zapalny obejmuje cały organizm. W związku z tym chorzy z zespołem suchości skarżą się także na:
- ogólne osłabienie;
- utratę apetytu;
- trudności ze spaniem;
- bóle stawowe;
- marznięcie i sinienie placów rąk (tzw. objaw Raynauda).
Rzadziej występującymi objawami zespołu Sjögrena będzie powiększenie węzłów chłonnych, uszkodzenie płuc, nerek, trzustki i tarczycy bądź układu nerwowego.
Zespół Sjögrena diagnozowanie
Rozpoznania choroby dokonuje się na podstawie typowych objawów, których autoimmunologiczne podłoże potwierdza się w przeprowadzonym badaniu histopatologicznym ślinianek bądź w badaniu krwi na obecność charakterystycznych dla schorzenia przeciwciał.
W celu potwierdzenia niedoboru łez w sposób obiektywny wykonuje się tzw. test Schirmera, w którym mierzy się długość nasączonego łzami odcinka bibułki, umieszczonej w kąciku oka pacjenta. Z kolei badaniem potwierdzającym niedobór śliny jest test Saxona – polegający na żuciu przez chorego jałowego kompresu gazy, a następnie sprawdzeniu stopnia jego nasiąknięcia śliną.
Warto również podkreślić, że w 60% przypadków zespołowi Sjögrena towarzyszą inne choroby autoimmunologiczne. W związku z czym do postawienia właściwej diagnozy konieczne jest wykonanie specjalistycznych badań, które będą wykluczały lub potwierdzały istnienie innych nieprawidłowości czy objawów.
Do najczęściej wykonywanych badań w diagnostyce zespołu Sjögrena zalicza się:
- badanie krwi – m.in. mierzące szybkość sedymentacji erytrocytów (ESR), na obecność przeciwciał zwanych anty-Ro i anty-La;
- biopsję;
- badania obrazowe – takie, jak: sialometria, scyntygrafia gruczołów ślinowych, USG i rezonans magnetyczny (MRI).
Zespół Sjögrena leczenie
Leczenie tego autoimmunologicznego schorzenia polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów, spowodowanych suchością oczu i jamy ustnej, ponieważ przyczynowe leczenie choroby jest niestety niemożliwe. Ważna jest również odpowiednia dieta i ćwiczenia.
W związku z tym w celu łagodzenia suchości oka i dolegliwości bólowych stosuje się:
- nawilżające krople do oczu – utrzymujące właściwe nawilżenie oka i zmniejszające tarcie;
- przeprowadzane przez okulistę zamknięcie punktów łzowych w celu zmniejszenia zdolności przewodów do odprowadzania łez lub kropli do oczu z powierzchni oka.
Natomiast do łagodzenia objawów suchości jamy ustnej i gardła stosuje się preparaty „sztucznej śliny”, pastylki do ssania, gumy (bez cukru) lub żele zmniejszające suchość w ustach. Trzeba jednak pamiętać, by być pod stałą i regularną kontrolą stomatologiczną, ponieważ używanie tego typu preparatów sprzyja rozwojowi próchnicy.
Stosuje się też mi.in. tabletki pilokarpiny – zwiększające ilość śliny i łez oraz zmniejszając suchość w gardle czy pochwie. Zaś chorym z objawami Raynauda przepisuje się nifedypinę (otwierającą naczynia krwionośne). W razie objawów należy udać się do laryngologa. Zobacz więcej na: https://www.cmpromed.pl/laryngologia/
